Liberalizm, özgürlüğü birincil politik değer olarak ele alan bir
ideoloji, politika geleneği ve
düşünce akımıdır. Genel anlamda liberalizm,
bireylerin ifade özgürlüğüne sahip olduğu,
din,
devlet ve kimi zaman
kurumların gücünün sınırlandırıldığı, düşüncenin serbest bir şekilde dolaştığı,
özel teşebbüse olanak sağlayan bir
serbest piyasa ekonomisinin olduğu,
hukukun üstünlüğünü geçerli kılan şeffaf bir devlet modeli ve toplumsal hayat düzeni hedefler.
Liberal demokrasiolarak adlandırılan bu devlet düzeni, açık ve adil bir seçim sistemi
ile birlikte tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğu ve
fırsat eşitliğine sahip olduğu bir sistem olarak modellenir.
Kralların
doğal yönetim hakkı,
veraset sistemi,
devlet dini gibi eski
devlet teorisini oluşturan birçok temel kabule liberalizm karşı çıkar. Tüm liberaller bireyin yaşama hakkı, özgürlüğü ve
mülkiyet hakkıgibi temel insan haklarını kabul eder ve desteklerler. Bununla birlikte
birçok ülkede modern liberalizm, toplumsal refahın sağlanması
açısından, devletin
birey özgürlüğü üzerinde minimal bir kısıtlayıcı gücü olmasını savunarak klasik liberalizmden ayrılır.
Liberalizmin kökleri batı aydınlanma sürecine dayansa da, bugün için
terim sağdan sola siyasal yelpazenin farklı noktalarını kapsayan,
özgürlük temelli bir düşünce çizgisini tanımlar.
LİBERALİZMİN TEMEL İLKELERİBireysellik: Bireyi esas alıp onu bütün diğer kurumlardan üstün
tutan görüştür. Yani birey müşterek olan toplum, devlet gibi
kurumlardan önce gelir. Hareket noktası kutsal kabul edilen bireydir.
Ekonomik hayata da bu anlayış yansır. Tüm toplumsal kurumların önünde
birey vardır.
Ussallık (Rasyonellik, Akılcılık) varsayımı: Bireyin amaçlarına
ulaşabilmesi için kullanacağı yolları kendisinden daha iyi kimsenin
bilemeyeceği düşüncesidir. Bir liberal için herkes kendi amaçları
doğrultusunda rasyonel davranabilme yetisine sahiptir ve kendi
mutluluğunu nasıl sağlayabileceğini başkalarından iyi bilir. Her
bireysel seçim bu varsayımdan ötürü rasyonel kabul edilir ve bundan
ötürü de dokunulmaz nitelik kazanır.
Özgürlük: Liberalizmin en esaslı noktalarındandır. Bireyin hür
olması, istediğini baskıya maruz kalmadan yapmasıdır. Ama bu durum pür
özgürlüğe de dönüşebilir. Bu tarz özgürlük negatif bir noktaya
yönelmiştir.Liberalizmde bu tür pür özgürlük kabul edilmemektedir. Yani
bir bireyin diğerlerinin özgürlüğünü kısıtlamaması gerekir.
Libertaryenler ise işte bu negatif, pür özgürlüğü istiyorlar.
Doğal Düzen: “Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler!”
felsefesidir. Dünya kendi kendine gider. Bırakınız yapsınlar; devletin
herhangi bir malın üretimini herhangi bir sebeple yasaklamaması
gerektiği düşüncesidir.Bırakınız geçsinler ise; devletin mal ve sermaye
dolaşımını herhangi bir nedenle gümrük gibi önlemlerle sınırlamaması
gerekliliğidir.Bırakınız geçsinler felsefesi hem üretici hem de
tüketici açısından önemlidir. Üretici daha çok para kazanırken tüketici
de daha ucuza mal bulur.
Piyasa Ekonomisi: Mal ve hizmet fiyatının piyasada belirlendiği ekonomi sistemidir.
Sınırlı Sorumlu Devlet: Ekonomiye devlet müdahalesi yoksa fertler
istedikleri mal ve hizmetleri üretiyorlarsa sınırlı sorumlu devlet
vardır.Devlet ancak iç güvenlik, dış güvenlik, adalet, eğitim, sağlık
ve alt yapı hizmetlerini görmelidir.
Tüm bunlar liberalizm sitemini oluşturur.